Hommels
Hommels wie kent deze bijengroep niet. Een grote zoemende dikke bij, die je overal kan aantreffen, in tuinen, parken, natuurgebieden, echt overal. In Nederland komen 29 soorten hommels voor, van bijzonder algemeen tot zeer zeldzaam. Sommigen daarvan zijn al lang niet gezien en anderen worden zelden gezien. De verarming van ons landschap, biotopen en wilde flora, zijn daar zeker een reden van.
Veel hommels zijn kleurrijk, veel in een combinatie van zwart, wit en geel of zwart en rood, maar ook van bruin tot zandkleurig toe. Hommels zijn de grotere verschijningen onder de bijen, wat niet wil zeggen dat ze altijd gemakkelijk op naam zijn te brengen. Dit heeft te maken met kleurverschillen binnen de soort zelf, verschillen tussen man en vrouw en het verkleuren op basis van ouderdom. Het ouderdomsproces van de bijen verschilt eigenlijk niet eens zoveel van de mens als het om grijs en kaal worden gaat. Zulke oude bijen kunnen dan leiden tot een sterke gelijkenis tussen soorten, zoals bv. bij grijs geworden akkerhommels en zandhommels. Het zgn. aardhommelcomplex kan zelfs uitsluitend op basis DNA worden gedetermineerd.
Binnen de hommels zijn er zowel sociale als broedparasitaire soorten. De sociale soorten leven in kolonies met een koningin en variërend van enkele tientallen tot honderden werksters. Hun nesten variëren van ondergrondse nesten tot nesten in boomholtes, nestkasten en bebouwing. Een kolonie begint met een bevruchte koningin, die na de overwintering voedsel verzamelt op vroegbloeiende planten, eieren legt en dan de larven voedt, de toekomstige werksters.
Hommels zijn belangrijke bestuivers, die soms die bestuiving ontwijken als ze de nectar via een zelf gemaakte zij-ingang ‘stelen’. Het zijn alleen de korrtongen die dit doen, soorten zoals zandhommel, akkerhommel en tuinhommel bijten nooit gaatjes in de kroonbuis. Bij het verzamelen van de nectar gebruiken ze hun lange, uitrolbare tong. De nectar wordt verzameld en opgeslagen in het nest.
De broedparasitaire hommels zijn de zogenaamde koekoekshommels, omdat ze een overeenkomstig gedrag hebben als de koekoek. Vrouwtjes van een koekoekshommelsoort parasiteren op één of meer hommelsoorten door op zoek te gaan naar het nest van de gastsoort en de koningin te doden of terzijde te schuiven en de broedcellen, werksters en voedselvoorraad voor het eigen nageslacht te gebruiken.
Zorg voor veel (inheemse) bloemen in je tuin en hommels en andere insecten zullen je dankbaar zijn. Afgelopen week telde ik zo’n 8 hommelsoorten in de tuin. Het is net als vogels kijken, planten herkennen of waar je in geïnteresseerd bent, een kwestie van geduld en geleidelijk opbouwen.
Natuurbeheerders en akkerbouwers zorg voor een ruime variatie bloeiende planten in jullie gebieden en rondom jullie akkers en sluit daarbij de meest basale planten als klaver, wikke en zelfs distels niet uit want daar tref ik veel hommels en in grote aantallen op aan.
