Knopig helmkruid

We hebben meerdere helmkruiden in ons land. Gevleugeld, geoord en dus ook Knopig Helmkruid. De bloemen van deze helmkruiden zijn vooral ingericht voor bestuiving door plooiwespen. Dat is een familie van wesp-achtigen die hun vleugels samenvouwen en waarvan in Nederland zo’n 50 soorten voorkomen. Ze worden ook bevlogen en bestoven door hommels en andere bijen, maar plooiwespen geven het beste resultaat. Kruisbestuiving wordt bevorderd doordat de meeldraden in een bloem later functioneel zijn dan de stempel.

Knopig helmkruid duikt vaak op in bossen waar door kap of stormschade open plekken ontstaan. Op meer licht reageert de plant door een sterke zaadproductie, waardoor hij snel kan uitbreiden. Neemt de schaduw toe, dan vermindert de zaadproductie en komt de focus op vegetatieve vermeerdering te liggen. Het is een vaste plant die zich ook via wortelstokken en bovengrondse uitlopers verspreid. Ook in bermen kun je Knopig helmkruid aantreffen en in tuinen doet hij het ook goed.

Diverse insecten soorten kiezen helmkruiden als waardplant. Ook hier is sprake van specialisatie. Larven van soorten vlinders, snuitkevers en andere insecten kiezen verschillende delen van de plant als voedsel en weer andere delen om te verpoppen. Ook de mens gebruikte Knopig helmkruid. De plant was vroeger breed inzetbaar in de volksgeneeskunde, onder andere bij huidproblemen.

Joost Kievit